Один старик часто клялся именем Смерти. Узнала она об этом и однажды встретилась с ним, приняв образ человека и притворившись попутчиком. Вскоре старик в беседе, как всегда, поклялся её именем.
— Почему ты её так почитаешь? Чем она тебе услужила? — спросил попутчик.
Старик ответил:
— Никому не удавалось победить Смерть. Никому не избежать её. Все мы в её власти. Вот за это я уважаю смерть и клянусь её именем.
— Смерть — это я! — сказал попутчик. — Теперь я верю, что ты искренне почитаешь меня. За это я хочу наделить тебя волшебной силой. Из всех смертных ты один будешь воочию видеть меня. Объяви себя лекарем и навещай больных. Если увидишь меня у ног больного, то смело говори, что вылечишь его. Этот больной не умрёт. Если меня увидишь у изголовья, то знай, что дни больного сочтены, не берись его лечить.
Старик объявил себя лекарем и стал он лечить больных. Когда он брался лечить, то больной непременно выздоравливал. Пошла слава про лекаря. За ним приезжали из самых дальних сёл.
Однажды старик сам заболел и слёг в постель. Вдруг он увидел у своего изголовья Смерть. Что было ему делать? Как избавиться от опасной гостьи? Решил он потягаться с ней хитростью и улёгся так, что Смерть оказалась у ног его. Он обрадовался, но смерть опять встала у изголовья.
Он опять лёг, повернув ноги к Смерти.
— Что ты вертишься? — сказала Смерть. — Раз я пришла за тобой, значит, тебе конец.
— Милая смерть, — взмолился старик. — Подожди немного, я не успел купить поминальной свечи. Достану её, и тогда можешь забрать меня.
— Пусть будет по-твоему, — согласилась Смерть.
— Поклянись, что ты не заберёшь меня, пока я не достану свечу, — попросил старик.
Смерть поклялась, что не тронет его, пока он не достанет свечу. Тогда старик радостно крикнул:
— Клянусь, я никогда не куплю свечу!
Поняла Смерть, что допустила оплошность, но поздно. Нарушить клятву она не посмела, так и ушла ни с чем.
А старик снова стал жить-поживать, и Смерти с тех пор не боится.
թարգմանություն
Մի ծերունի հաճախ երդվում էր Մահ անունով: Նա իմացել է այս մասին և մի անգամ հանդիպել է նրա հետ՝ տղամարդու կերպարանք ընդունելով և ճամփորդուհի ձևանալով։ Շուտով ծերունին խոսակցության մեջ, ինչպես միշտ, երդվեց նրա անունով։
֊Ինչո՞ւ եք նրան այդքան հարգում: Ի՞նչ է նա արել քեզ համար: ուղեկցորդը հարցրեց. ֊Ոչ ոք չի կարողացել հաղթել Մահին: Ոչ ոք չի կարող փախչել դրանից: Մենք բոլորս նրա վերահսկողության տակ ենք։ Դրա համար ես հարգում եմ մահը և երդվում եմ նրա անունով։ ֊Մահը ես եմ! ասաց ուղեկիցը. «Հիմա ես հավատում եմ, որ դուք անկեղծորեն հարգում եք ինձ: Դրա համար ես ուզում եմ ձեզ օժտել կախարդական ուժերով: Բոլոր մահկանացուներից միայն դու ինձ քո աչքերով կտեսնես։ Հռչակեք ձեզ բուժող և այցելեք հիվանդներին: Եթե ինձ տեսնեք հիվանդ մարդու ոտքերի մոտ, ապա համարձակորեն ասեք, որ կբուժեք նրան։ Այս հիվանդը չի մահանա։ Եթե տեսնեք ինձ գլխին, ուրեմն իմացեք, որ հիվանդի օրերը հաշված են, պարտավորվեք բուժել նրան։ Ծերունին իրեն բժիշկ հայտարարեց, և նա սկսեց բուժել հիվանդներին։ Երբ նա հանձն առեր բուժել, հիվանդն անշուշտ կառողջանար։ Բժշկի համբավը գնաց. Նրա համար եկել էր ամենահեռավոր գյուղերից։ Մի օր ծերունին ինքն էլ հիվանդացավ և գնաց քնելու։ Հանկարծ նա տեսավ Մահը գլխին։ Ի՞նչ պիտի աներ։ Ինչպե՞ս ազատվել վտանգավոր հյուրից. Նա որոշեց մրցել նրա խորամանկության հետ և պառկեց այնպես, որ Մահը նրա ոտքերի մոտ լինի: Նա ուրախացավ, բայց մահը նորից կանգնեց գլխին։ Նա նորից պառկեց՝ ոտքերը դեպի Մահը դարձնելով։ ֊Ինչ եք պտտվում: Մահն ասաց. «Քանի որ ես եկել եմ քեզ համար, նշանակում է դու վերջացրել ես»։ ֊Քաղցր մահ, աղաչում էր ծերունին։ — Մի քիչ սպասեք, ես չհասցրի հիշատակի մոմ գնել։ Ես կստանամ այն, իսկ հետո դուք կարող եք ինձ տանել: ֊Թող քո ճանապարհը լինի,- համաձայնեց Մահը: ֊Երդվի՛ր, որ ինձ չես տանի, քանի դեռ մոմը չեմ ստացել»,- հարցրեց ծերունին։ Մահը երդվեց, որ չի դիպչի նրան, քանի դեռ նա չի ստացել մոմը: Հետո ծերունին ուրախությամբ բղավեց. ֊Երդվում եմ, որ երբեք մոմ չեմ գնի: Մահը հասկացավ, որ սխալվել է, բայց շատ ուշ։ Նա չհամարձակվեց խախտել երդումը, ուստի նա հեռացավ առանց ոչինչ: Եվ ծերունին նորից սկսեց ապրել ու ապրել, և այդ ժամանակվանից նա չի վախենում Մահից։
